Co każdy powinien wiedzieć o astmie w miejscu pracy

Narażenie na alergeny w miejscu pracy może powodować alergie i wywoływać astmę. Nawet pojedyncza ekspozycja na dużą dawkę środków chemicznych może wywołać zespół zwany astmą wywołaną przez czynniki drażniące.

Astma wywołana pracą zawodową jest rodzajem astmy spowodowanej narażeniem na czynniki drażniące w miejscu pracy. Należy do szerszej kategorii „astmy związanej z pracą”, która obejmuje również „astmę zaostrzaną w miejscu pracy”, stan opisujący osoby, u których przebieg astmy pogarsza się pod wpływem narażenia zawodowego.

„Astma związana z pracą to pojęcie złożone. Wolę wyraźnie rozróżniać astmę wywołaną pracą zawodową i astmę zaostrzaną w miejscu pracy” — mówi specjalistka ds. układu oddechowego Irmeli Lindström, naczelna lekarka w Fińskim Instytucie Zdrowia Zawodowego.

Astma to złożona choroba wywoływana przez wiele różnych czynników i może mieć podłoże genetyczne. Zwykle nie ma jednej możliwej do zidentyfikowania przyczyny astmy występującej w wieku dorosłym.

„Mniej więcej jeden na pięciu pacjentów z astmą doświadcza nasilenia istniejących objawów podczas pracy” — opisuje Lindström.

W Finlandii co roku diagnozuje się około 80 nowych przypadków astmy zawodowej. Lindström zwraca uwagę, że to tylko wierzchołek góry lodowej, ale każda potwierdzona diagnoza jest pomocna w identyfikacji zagrożeń.

Astma może wynikać z postępującego uczulenia na substancję, ale może być również spowodowana specyficznym, masowym narażeniem, czasami w wyniku awarii przemysłowej.

„Uszkodzenie dróg oddechowych może wystąpić nawet po jednorazowym, gwałtownym narażeniu na działanie drażniących lub żrących środków chemicznych. Ten rodzaj astmy nazywa się astmą zawodową spowodowaną narażeniem na czynniki drażniące” — wyjaśnia Lindström.

Ryzyko czai się w nieoczekiwanych miejscach

Zagrożenia są obecne w wielu miejscach pracy. Lindström ujawnia, że robotnicy rolni stanowią jedną trzecią wszystkich przypadków astmy zawodowej zgłoszonych do Fińskiego Instytutu Zdrowia Zawodowego.

„Krowy są główną przyczyną astmy wśród hodowców bydła mlecznego, u których zazwyczaj pojawia się natychmiastowa reakcja wywołana specyficzną dla alergenu immunoglobuliną E (IgE). Inne zagrożenia wywołujące alergię u rolników obejmują roztocza paszowe i zbożowe roztocza magazynowe. Narażenie na wysokie stężenie amoniaku podczas oczyszczania osadów ściekowych stanowi dodatkowe ryzyko astmy wywołanej czynnikami drażniącymi”. 

Piekarze i pracownicy przemysłu spożywczego, którzy wdychają pył z mąki, są również narażeni na ryzyko wystąpienia astmy. Natomiast środki chemiczne są główną przyczyną astmy związanej z pracą w salonach kosmetycznych i wielu zawodach przemysłowych. Lindström dodaje, że astma zawodowa występuje również w zawodach związanych z edukacją, opieką zdrowotną oraz u pracowników socjalnych.

„Przypadki te są związane przede wszystkim z narażeniem na szkody spowodowane przez wodę, a ich częstość na szczęście spadła w ostatnich latach”.

Pracownicy szklarni to nowa grupa o wysokiej częstości występowania astmy. „Rośliny, roztocza i owady są typowymi czynnikami uczulającymi. Pracownicy mogą na przykład uczulić się na owady wykorzystywane do biologicznej kontroli szkodników, co może ostatecznie wywołać astmę” — wyjaśnia Lindström.

Priorytet pierwszy: minimalizowanie eskpozycji

Aby zapobiec szkodom na zdrowiu, warunki panujące w miejscu pracy i etapy pracy muszą być starannie zaplanowane.

„Najlepszym środkiem ostrożności jest zminimalizowanie ekspozycji na alergeny. W dużych piekarniach ciasto jest zwykle wyrabiane w systemie zamkniętym. Można również wprowadzić sterowanie wentylacji w szklarniach, aby zminimalizować narażenie na pył podczas pracy z roślinami, a sami pracownicy mogą oczywiście chronić się, nosząc maski oddechowe”.

Wystąpieniu astmy można zapobiec poprzez wczesne wykrycie ryzyka. Jeśli pracownik jest narażony w miejscu pracy na alergeny i cierpi na częste nieżyty nosa, świszczący oddech lub duszności podczas aktywności fizycznej, jego objawy należy traktować poważnie — zwłaszcza jeśli objawy ustępują, kiedy nie pracuje.

Lindström zwraca uwagę, że astma nie jest odwracalna — gdy pojawią się objawy, choroba nie zniknie. „Może być wywołana nawet przez najmniejszą ekspozycję. Czasami niemożliwe jest całkowite zapobieżenie wszystkim narażeniom w miejscu prac; w takim przypadku pacjent może być zmuszony do przekwalifikowania się”.

Astmatycy w wieku dziecięcym powinni rozważyć te zagrożenia dla zdrowia przed wyborem przyszłego zawodu, ale Lindström podkreśla, że wiele zależy od ciężkości choroby. Młodym astmatykom należy udzielić wskazówek, które pomogą im ocenić najbezpieczniejsze opcje kariery.

„Nie wolno nam obciążać ich dodatkowymi restrykcjami. Obecnie większość astmatyków choruje łagodnie. Przy odpowiednich środkach ostrożności astmatycy bez problemu radzą sobie w każdej pracy”.

5 kroków do miejsca pracy przyjaznego płucom

1. Minimalizowanie eskpozycji

Jeśli alergeny występują w miejscu pracy, należy podjąć wszelkie środki ostrożności w celu zminimalizowania narażenia poprzez staranne planowanie pracy, odpowiednią wentylację i odprowadzanie oparów, monitorowanie środków chemicznych i pyłów oraz stosowanie masek oddechowych i innego sprzętu ochronnego podczas niebezpiecznych prac.

2. Identyfikacja sytuacji związanych z narażeniem na wysokie dawki

Opróżnianie worka z mąką może skutkować gwałtownym, wysokim poziomem narażenia na pył mąki. Ekspozycja na wysokie dawki może być znaczącym czynnikiem wywołującym astmę.

3. Usprawnienie procedur roboczych

Technologia poprawiła bezpieczeństwo nawet w przypadku prac wysokiego ryzyka. Maszyny i wydajne filtry mogą na przykład pomóc pracownikom rolnym w bezpiecznym wykonywaniu wielu zadań.

4. Jasne instrukcje

Narażenie na wysokie dawki może wystąpić nawet podczas rutynowych procedur roboczych. Dokładnie sprecyzowane instrukcje mogą zapobiec sytuacjom, w których pracownicy popełniają niebezpieczne błędy, takie jak niewłaściwe obchodzenie się z chemikaliami przemysłowymi lub czyszczenie niebezpiecznego wycieku myjką ciśnieniową. Jeśli pracownicy wykonujący pracę wysokiego ryzyka rozwiną związane z pracą objawy nieżytu nosa lub astmy, powinni niezwłocznie zwrócić się o pomoc medyczną w miejscu pracy.

5. Inwestycja w odpowiednie maski oddechowe

Pracownicy mogą chronić się przed niebezpiecznymi oparami i kurzem, nosząc półmaskę filtrującą z zaworem lub maskę oddechową oczyszczającą powietrze, z własnym zasilaniem. Nowoczesne maski oddechowe są zaawansowane i łatwe w użyciu, ale nadal mogą spowalniać niektóre procesy, utrudniając komunikację.

^{Tekst autorstwa Johanna Paasikangas
Zdjęcie ze strony iStock}

Firma Orion inwestuje w badania i rozwój metod leczenia pacjentów z astmą i  POChP, a także ulepsza konstrukcję i  funkcjonalność dostępnej gamy inhalatorów Easyhaler^®. Firma koncentruje się na bezpieczeństwie i jakości na każdym etapie cyklu życia produktów, a jednocześnie dba o środowisko naturalne. Wszystkie aspekty zrównoważonego rozwoju — społeczne, ekonomiczne i środowiskowe — są starannie uwzględniane w całym cyklu życia produktów. Zrównoważony rozwój stanowi integralny element całego procesu, od badań i  rozwoju poprzez produkcję, użytkowanie przez pacjentów aż po utylizację starych inhalatorów. 

Raport dotyczący zrównoważonego rozwoju firmy Orion na rok 2020 można pobrać tutaj https://www.orion.fi/en/Orion-group/Sustainability/sustainability-reports/sustainability-report/